MİLLİYETÇİLİK

Son Türkiye ziyaretimde (Şubat-Mart) Hrat Dink cinayeti hem televizyon ve hem de basının en önemli konusuydu. Dink’in cenazesindeki “Hepimiz Ermeniyiz” pankartlarına tepki, jandarma ve polisin katil zanlısıyla çektirdikleri “hatıra resmi”, ceza kanunun 301. maddesi, olayın Susurluk’a benzerliği ve Türk milliyetçiliği çokça tartışılan konular arasındaydı.

Hrat Dink’in 301. maddeden yargılanmış olması, ceza kanunun bu maddesini sık sık tartışma konusu etti. Bazıları 301. maddenin olduğu gibi kaldırılmasını, bazıları değiştirilmesini istiyor, fakat aralarında Deniz Baykal’ında olduğu bir grup kanunun kaldırılmasına karşı oldukları beyan ediyorlardı. Bu kesime göre ileri ülkelerde bile 301 gibi kanunlar vardı. Yani, ileri ülkeler fikir özgürlüğünü yasaklıyorsa, biz ne diye yasaklamayalım! İşimize geldiğinde kendimizi haklı kılıcak gerçekler uydurmanın son yıllarda kültürümüzün bir parçası olmaya başladığını üzüntüyle izledim. Söz konusu ceza kanunu için de aynı yöntemi seçmiştik. Ne çok iyi bildiğim Amerika’da 301’in benzeri kanun vardır, ne de, gazetelerden okuduğum kadırıyla, Avrupa’da 301’e benzer kanun varmış.

Türk milliyetçiliği yukarda değindiğim ceza kanunundan bile daha çok tartışılan bir konuydu. Bazı gazeteler Türk milliyetçiliğinin ırkçılık olup olmadığını bile sorguluyordu. Son yılarda milliyetçiliğin aşırılık sınırlarını zorlayacak kadar güçlendiğini izlemiş, fakat eninde sonunda sağduyunun üstün geleceğine inanmıştım. Hala o inancımı muhafaza etmeme rağmen, “hepimiz Ermeniyiz” pankartlarına karşılık, Devlet Bahçeli başta olmak üzere “biz Ermeni değiliz” yanıtları beni hayal kırıklığına uğrattı. Ben Minnesota Türk-Amerikan derneğinin başkanıyken 1999 zelzelesi olmuş ve Yunanistan’ın en yüksek trajlı gazetesinin “Hepizim Türküz” başlığını Amerika’lı arkadaşlara minnetkarlıkla iletmiştim. Nasılki o günlerde bir Yunan’lının gazete manşetine kızıp “ben Türk değilim” demesi bize garip gelecekseydi, “biz (ben) Ermeni değiliz” söylemlerinin de bize garip gelmesi gerek. Acaba milliyetçiliğimiz, tanınmış bir bireyini kaybeden bir topluma sempati göstermemize tahammül edemeyecek boyutlara mı ermişti?

Türk mlliyetçiliğini inceleyen bazı yorumcular “milliyetçiliğin” Avrupa’daki anlamının “nasyonalizm” olduğunu yazmış ve 1920’li, 30’lu, ve 40’lı yıllarda bu aşırı milliyetçiliğin toplumlara getirdiği zararları özetlemişlerdir. “Metal Fırtına ve Şu Çılgın Türkler’i” aşırı Türk miliiyetçiğinin edebiyatı olarak gördüklerini belirten bazı yazarlar, bu gibi kitapların popülerliğine dayanarak Türkiye’nin 1920 ve otuzlu yıllarında bazı Avrupa ülkelerinin güttüğü yolda olduğunu kuşkuyla dile getirmişlerdir. Hatta modern Türk milliyetçiliğinin ırkçılıkla bağdaştığını düşünen birkaç köşe yazarı da vardı.

Ben Türk milliyeçiliğinin ırkçılık olup olmadığını kanıtlayacak yetenekte değilim, ama son birkaç yıldır Türkler’le ilgili hiçbir bilgisel veya antropolojik temele dayanmayan birçok iddiaya rastlamam, milliyetçiliğimizin sağduyumuzun önünü kestiğine inanmaya başladım. Bu gibi düşüncenin en ilginç örnekleriden biri, Türkiyenin Etnik Yapısı kitabında yazar Tayyar Önder’in DNA testlerinin Türklerin insanlığın atası olduğunu kanıtsadığı iddiasıdır. Türk olmayan herkesin kahkahalara gömecek bu iddiaya ben de gülerdim ama, bu gezimde kitabın yaklaşık 30. baskıya eriştiğini görmem beni bir hayli üzdü. Bay Önder, bu iddiayla ya evrimle ilgili cahilliğini ispatlamış, ya da, olaya dini açıdan bakıyorsa, Adem ve Hava’yı Türk etmişti. Böyle bir kitabın bulduğu geniş okur kitlesi, milliyetçiliğimizin maalesef aşırı boyutlara yaklaştığının bir göstergesidir.

Türkiye’den dönmeden birkaç gün önce Türkiye’yi de kapsayan bir DNA araştırmasıyla ilgili bir yazı okumuştum. Araştırmaya göre, Türklerin (Anadolu Türklerinin) gen yapısının tipik Akdeniz/Ortadoğu insanlarının gen yapısı gibi olduğu ve Anadolu Türklerinde Orta Asya’yla ilgili çok belirgin bir iz olmadığıyla ilgiliydi. Okuduklarım pek sürpriz şeyler değildi, fakat raporu ilettiğim arkadaşların birçoğunun tepkisi sürprizdi. Bu arkadaşlara göre, rapor sahteydi. “Bulunduğumuz yörenin insanlarıyla aynı özellikleri taşımamızdan daha doğal ne vardı” sorum yanıtsız kalmıştı? Rapora itiraz eden arkadaşlar, kimin, neden ve ne amaçla böyle bir rapor hazırlandığı konusunda sessizlerdi.

Her insan ülkesini sever, bayrağına saygı duyar ve gerektiğinde ülkesini ölümüne savunur. Dolayısıyla genel anlamda herkes milliyetçidir. Milliyetçi olmak kendini başkalarından üstün olduğunu düşünmek ve başkalarını aşağılamak değildir. Aşırı milliyetçilik gerçekten zamanla birçok kez ırkçılığa dönüşmüş ve milyonlarca kişinin hayatına mal olmuştur. Fakat yukarda da yazdığım gibi, eninde sonunda aşırı milliyetçiliğin tehlikeli yolundan (eğer sapmışsak) geri döneceğimize inanıyorum. Ülkemizde aşırı milliyetçiliği sergileyen kişiler varsa da, insanlığımızın, milletçilik dahil, bütün diğer özelliklerimizin üstünde olduğunu göreceğimiz günlerin yakın olduğunu umuyorum. Hoş olmayan davranışlarımızı başkalarının hoş olmayan davanışlarıyla aklama yerine, ülkeleri ne olursa olsun, insanları bir araya getirecek bir katalist olmaya çalışmamız daha iyi olmaz mı? 

Yorum eklemek istiyorsanız, lütfen buraya tıklayınız..